Húskona

Hér verður í upphafi notuð skilgreining á húsmenn: „einstaklingar sem leigðu húsaskjól hjá bændum á lögbýlum, voru út af fyrir sig, stundum með fjölskyldu sinni, og höfðu oft einhver jarðarafnot vegna eigin búfjár; voru við lýði fram á 20. öld. Þeir höfðu stundum ákveðna vinnuskyldu en töldust yfirleitt ekki vinnumenn (hjú) bænda. Húsmennska var því nokkurs konar millistig milli bænda og vinnufólks.“¹Einar Laxness, Pétur Hrafn Árnason, Íslandssaga A–Ö. Reykjavík 2015, bls. 210.

Húskonur voru sennilega yfirleitt umsvifaminni en húsmenn og höfðu síður jarðarafnot, lifðu frekar á handbjörg sinni eða efnum. Höfðu stundum með sér börn eða ættingja. Þess má finna dæmi, að konur væru í húsmennsku á bæjum, þar sem eiginmennirnir voru vinnumenn. Líklega beið tómhúsmennskan kvenna, sem fluttust til sjávarsíðunnar, frekar en grashúsmennska.